Ekanomika

Realny stan rasijskaj ekanomiki nie taki, jak padajecca

Rasijskaja haspadarka na fonie vajny pavodzić siabie nie tak, jak prahnazavali mnohija ekśpierty. 

Fota: Max Ryazanov / Getty Images

«Na žal, nadziei na niepaźbiežny ekanamičny kryzis naŭrad ci apraŭdajucca. Choć Rasija, niesumnienna, sutykajecca sa značnymi prablemami, mała što havoryć pra toje, što jany pryviaduć da jakich-niebudź značnych palityčnych nastupstvaŭ, jakija mahli b zaachvocić Kreml ścišyć svaje ambicyi va Ukrainie», — ličyć śpiecyjalist pa ekanomicy Rasii Ryčard Konali (Richard Connolly) z analityčnaha centra Karaleŭskaha instytuta abjadnanych słužbaŭ (RUSI) u svaim analityčnym artykule, źmieščanym na sajcie ŭstanovy.

Aŭtar źviartaje ŭvahu, što, niahledziačy na šerah ekanamičnych prablem, siarod jakich vostry niedachop pracoŭnaj siły, inflacyja, vyklikanaja rezkim rostam vajskovych vydatkaŭ, i sankcyi, usio novyja i novyja, ekanomika Rasii zastajecca ŭ dastatkova dobrym stanie.

Tak, paśla padzieńnia VUP u 2022 hodzie na 1,9% (što našmat mienš za čakanaje) u nastupnym hodzie naziraŭsia jaho rost na 3,6% u 2023 hodzie, a pa vynikach 2024 hodzie jon pavinien skłaści 3,6—4%.

Vajna i napružanaść na rynku pracy pryviali da rostu realnych zarobkaŭ u Rasii, što spryjała pavieličeńniu spažyvieckich vydatkaŭ. Imklivy rost vytvorčaści ŭzbrajeńniaŭ i rekordna vysokija zarobki vajskoŭcaŭ spryjajuć źnižeńniu niaroŭnaściaŭ u zarobkach u roznych rehijonach Rasii.

Ekanomika krainy maje reziervy pavyšeńnia pradukcyjnaści, dziakujučy źmienam u zakanadaŭčaj bazie i zakupcy novaha abstalavańnia. U toj ža čas inflacyja spryjaje inviestycyjam, jakija z pačatkam vajny raśli chutčej za VUP, i pavieličeńniu dachodaŭ biudžetu, u tym liku praz rekordny rost PDV.

Rekordna vysokaja klučavaja staŭka Centrabanka Rasii taksama nie takaja razburalnaja, jak toje mahło b być u zachodniaj ekanomicy. Pryčyna ŭ tym, što vialikija siehmienty rasijskaha biznesu, u tym liku ŭ stratehična važnych siektarach, majuć dostup da dziaržaŭnych kredytaŭ pa značna nižejšych za rynkavyja pracentnych staŭkach. A tyja kampanii, jakija nie majuć takoj mahčymaści, mohuć vykarystać svoj rekordna vysoki nieraźmierkavany prybytak dla finansavańnia inviestycyj.

Fota: Anton Petrus / Getty Images

Navat stupień pieravodu rasijskaj haspadarki na vajennyja rejki, zaŭvažaje aŭtar, časta pierabolšvajuć. Choć, pa prahnozach, vajskovyja vydatki składajuć kala 40% fiederalnaha biudžetu Rasii, u ahulnaj struktury kansalidavanaha biudžetu (uličvajučy rehijanalnyja i nacyjanalnyja raschody) ich dola źnižajecca da prykładna 20%, što značna nižej za saviecki ŭzrovień. Pry hetym Rasija paźbiahaje takich krajnich mier vajennaj ekanomiki, jak kantrol cen i nacyjanalizacyja.

Ekanamičnaja ŭstojlivaść Rasii zastajecca mocnaj. Maskva finansuje vajnu ź minimalnym biudžetnym deficytam u miežach 1,5—2,9% VUP z 2022 hoda, praktyčna nie ŭłaziačy ŭ pazyki.

Dziaržaŭny doŭh składaje kala 15% VUP, što źjaŭlajecca samym nizkim pakazčykam siarod krain G20.

Niahledziačy na adsutnaść dostupu da źniešniaha kapitału, Rasija zdolnaja finansavać unutranyja inviestycyi i dziaržaŭnyja vydatki za košt ułasnych resursaŭ. Bałans rachunku biahučych apieracyj zastajecca vielmi stanoŭčym: kala 2,5% VUP.

Pakul Rasija moža praciahvać ekspartavać vialikija abjomy nafty, naŭrad ci što źmienicca.

Fota: Olga Rolenko / Getty Images

Aŭtar adznačaje, što pastupleńni ŭ biudžet ad padatkaŭ rezka ŭzraśli napačatku vajny, kali ceny na naftu i haz uźlacieli kaśmična. Navat kali dachody ad ekspartu buduć padać (tak, dola naftahazavych dachodaŭ u 2024 hodzie skłała 28% biudžetnych pastupleńniaŭ suprać 53% u 2018 hodzie), Rasija maje resursy dla padtrymańnia vydatkaŭ, na dapamohu pryjduć dziaržaŭnyja banki i vypusk ablihacyj.

Ekanamičnaja ŭstojlivaść abapirajecca i na pryvatny siektar. Pryvatnyja kampanii ŭ Rasii daŭno pryzvyčailisia pracavać u časta varožym i składanym dziełavym asiarodździ i aktyŭna vykarystoŭvali mahčymaści, stvoranyja sankcyjami, kab pastaŭlać tyja tavary, jakija pierastali pastupać z-za miažy.

Kolkaść zarehistravanych pryvatnych pradpryjemstvaŭ imkliva rasła z pačatku vajny, dasiahnuŭšy rekordnaha maksimumu ŭ 2024 hodzie. Mienavita hetaja mocnaja baza kamiercyjna-aryjentavanych kampanij, pa mierkavańni aŭtara, dazvolić Rasii praciahvać adaptavacca da sankcyj i patrabavańniaŭ vajny.

Na dumku Konali, doŭhaterminovy prahnoz niadobry, ale ŭ karotkaterminovaj pierśpiektyvie rasijskaja ekanomika zachavaje ŭstojlivaść. Za svaju 500-hadovuju historyju ekanamičnaja sistema Rasii redka zabiaśpiečvała šyrokamaštabny rost abo inavacyi. Zvyčajna patreby rynku padparadkoŭvalisia patrebam dziaržavy, časta dla taho, kab dapamahčy joj realizoŭvać vajennyja mety, nahadvaje aŭtar.

Fota: Anton Petrus / Getty Images

I ciapier adbyvajecca prykładna toje samaje. Sistema zatočanaja na toje, kab Kreml moh pravodzić tuju zamiežnuju palityku, jakuju choča, na procivahu intaresam Zachadu. Rynak dastatkova mocny dla taho, kab nadać sistemie adaptyŭnaść i hnutkaść, a dziaržava dastatkova mocnaja, kab mabilizavać resursy dla dasiahnieńnia svaich vajennych metaŭ.

Pakul ciapierašni bałans zachoŭvajecca, adznačaje aŭtar, Rasija budzie zdolnaja hienieravać nieabchodnyja ekanamičnyja resursy, kab padtrymlivać dastatkovuju vajennuju moc dla viadzieńnia vajny va Ukrainie i, u budučyni, dla pieraŭzbrajeńnia dla praciahłaj kanfrantacyi z Zachadam. Tamu lubyja nadziei na toje, što ekanamičnyja ŭraźlivaści prymusiać Rasiju sieści za stoł pieramoŭ užo pry ciapierašnim raskładzie, pry ciapierašnich vydatkach Zachadu na supraćstajańnie, małaimaviernyja. 

Kamientary da artykuła