Kachańnie hublajecca, imperyja źnikaje, trahikamedyja hłuchnie
Źnikłaja imperyja (Isčieznuvšaja impierija)
Rasieja, 2008, kalarovy, 105 chv.
Režyser: Karen Šachnazaraŭ
Roli vykonvajuć: Alaksandar Lapin, Lidzija Miluzina, Ivan Kuprejenka, Jahor Baranoŭski, Armen Džyharchanian, Uładzimier Iljin, Volha Tumajkina
Žanr: histaryčnaja meladrama, trahikamedyja
Adznaka: 5 (z 10)
1973 hod. Pačatak zastoju savieckaj imperyi. Abibok Siarhiej (Alaksandar Lapin) vučycca na pieršym kursie, ale zbolšaha hulaje na pjankach ź siabrami Ściopam i Kościem. Ludmiła (Lidzija Miluzina) – adnakurśnica Siarhieja, u jakuju hieroj zakachany. Ale pačućciam lohka zhubicca, a kolišniaj imperyi – źniknuć.
Karcina Karena Šachnazarava – heta “Kurjer” 70-ych i adkaz na bałabanaŭski “Hruz 200”. Jak i ŭ “Hruzie 200” starannaja restaŭracyja epochi: farcoŭka, džynsy, padpolnyja “Bitłz”, plakaty pra “Słavu KPSS”, na jakija nichto nie zvažaje, knižny deficyt, kružełki, Tahanka, lekcyja pra Lenina.
Ale, u adroźnieńni ad Bałabanava, Šachnazaraŭ nie karystajecca pryjomami sacyjalnaha choraru. Jahonaja terytoryja – pryvatnyja čałaviečyja pačućci, a najpadychodny žanr – trahikamedyja. Hieroi robiać nia toje – i traplajuć nie tudy. Zamiest “Rolinhaŭ” – padmiotny Čajkoŭski, zamiest prymireńnia – hulanka ŭ restaracyi, zamiest viasiella – čužoje dzicia i razryŭ nazaŭždy. U apošniaj trahikamedyi Šachnazarava śmiech źnikaje j viaźnie.
Jość hodny darevalucyjny dzied (Armen Džyharchanian), ale jamu zastaniecca niadoŭha, jość kamunistyčny marazm – jaki nia mulaje voka; jość “Ivan Vasiljevič, jaki źmianiaje prafesiju” i kamedyjnyja zaloty na lekcyi pa falklory.
Hierojam “stabilnaj epochi” niama kudy ruchacca – i niama pra što maryć. Kachańnie zahublenaje infantylnaściu i biazvolnaściu, trahikamedyja ahłuchła ŭ kamunistyčna-hiedanistyčnaj atmasfery 70-ych. Savieckaja imperyja jašče nie zasypanaja piaskami, ale miortvaja placoŭka ŭžo jość.
Film Šachnazarava naŭmysna viały, sumny i apatyčny. Jon całkam adpaviedny eposie źnikłaj imperyi, jakuju adekvatna zdolnyja acanić tyja, chto pomnić zastojnyja časy.
Dziajkała: Naša situacyja nie ciahnie na Mižnarodny trybunał u Haazie. Važna, kab praces nad Łukašenkam adbyŭsia ŭ Minsku25
Kamientary