«Chaciełasia stolki skazać, a ja nie mahła — ažno ślozy paciakli». Viadomyja biełarusy raskazali, jak vučyli polskuju movu
Fatohrafka Julija Lejdzik i spartyŭny błohier Jarasłaŭ Pisarenka padzialilisia z «Našaj Nivaj» svaim dośviedam vyvučeńnia polskaj movy i dali niekalki važnych parad tym, chto ŭžo pačaŭ ci tolki płanuje pačać asvojvać novuju movu.
Zaniatki Julija i Jarasłaŭ naviedvali ŭ moŭnaj škole Polish for Belarus, jakaja isnuje ŭžo 8 hadoŭ. Padychod škoły ŭ tym, kab navučyć nie zazubryvać słovy, a karystacca movaj u paŭdzionnym žyćci i ŭpeŭniena siabie adčuvać i ŭ kramie, i ŭ roznych ustanovach, i padčas pracoŭnych sustreč ci navat na scenie.
Tut jość jak kursy dla pačatkoŭcaŭ, tak i dla bolš prasunutych uzroŭniaŭ, zaniatki ŭ asnoŭnym prachodziać anłajn. A dla tych, chto choča bolš praktykavacca, jość razmoŭny kłub.
U viadomaj fatohrafki Julii Lejdzik vielmi niestandartnaja situacyja. Jana maje dyśleksiju, tamu vyvučeńnie zamiežnych moŭ doŭhi čas zdavałasia joj amal nierealnaj zadačaj.
— Jak tolki my pryjechali ŭ Polšču, ja razam z Ženiem (Kanaplovym, fatohrafam i mužam. — «NN») zapisałasia na hrupavyja zaniatki polskaj movy. Ženia zastaŭsia na hetym kursie, a mnie ŭžo na trecim zaniatku stała vidavočna, što ja nie razumieju ŭvohule ničoha. Ja sprabavała rastłumačyć nastaŭnicy, što ŭ mianie niejkaje śpiecyfičnaje ŭsprymańnie śvietu. Što mnie, mabyć, patrebna niejkaja inšaja sistema navučańnia.
Julija raskazała nastaŭnicy pra svaju dyśleksiju, ale taja ščyra pryznałasia, što jana nie maje dośviedu pracy z takimi ludźmi i što nie vielmi razumieje, jak dapamahčy.
— Na zaniatkach ja adčuvała siabie inšapłanieciankaj. Jak by ja ni starałasia, vynikaŭ nie było. Tamu pieršaja sproba vyvučeńnia polskaj movy skončyłasia davoli chutka.
Da moŭnaha pytańnia Julija vyrašyła viarnucca tolki praź niekalki hadoŭ.
— Niejak u nas z Ženiem była kalektyŭnaja vystava. Byŭ furšet, na jakim prysutničali polskija kalekcyjaniery. Da mianie šmat chto padychodziŭ, prasiŭ raspavieści pra svaje pracy… Mnie chaciełasia stolki skazać, a ja nie mahła heta zrabić — ažno ślozy paciakli. Ja vyrašyła napisać Chelen, dyrektarcy moŭnaj škoły Polish for Belarus, spytała, moža, jość niejkija kursy dla ludziej z dyśleksijaj.
Julija raspaviała Chelen, što šmat razoŭ sprabavała vyvučać zamiežnyja movy — navat tuju ž anhielskuju, — a vynik zaŭsiody nulavy. Prablemy jość nie tolki z zamiežnymi, ale i z movaj, jakoj jana karystajecca ź dziacinstva.
— Jość ludzi, jakija mnie ŭ instahramie lubiać pisać: «Voś ty ŭ adnym słovie dźvie pamyłki zrabiła». Pry hetym słova moža być vielmi prostym. Naprykład, ja lohka mahu zabyć pra miakki znak u słovie «binokl». I ja nie mahu rastłumačyć, čamu heta adbyvajecca. Prosta voś ja tak adčuvaju. Moža padacca, što ja prosta supierniepiśmienny čałaviek. Ale nie, ja ž skončyła škołu, vučyła ŭsie praviły. Da źjaŭleńnia čatu GPT ja časta kidała svajoj siastry ci siabram post pierad tym, kab apublikavać jaho ŭ sacyjalnych sietkach, — prosta kab jany pravieryli arfahrafiju.
Julija kazała Chelen pra toje, što dla jaje vielmi važna mieć mahčymaść abmiarkoŭvać svaje pracy.
— Było adčuvańnie, što ja šmat čaho hublaju ŭ žyćci praz toje, što nie viedaju polskuju. Ja z tych ludziej, chto vielmi lubić kamunikavać. Pakul my žyli ŭ Biełarusi, kamunikacyja z klijentami prachodziła praź mianie. A tut ja na niejki čas zamoŭkła. I heta ciažka — šmat usiaho ŭnutry, što chočacca skazać, a ja nie mahu. Chelen prapanavała zajmacca sa mnoj indyvidualna. Skazała, što dla jaje samoj heta budzie kvest, ale jana nie vieryć, što sapraŭdy kahości nierealna navučyć razmaŭlać na inšaj movie.
Tak fatohrafka pačała zajmacca polskaj pa indyvidualnaj prahramie. Kaža, što časam joj było vielmi strašna, bo ŭspłyvali školnyja strachi.
— Amal adrazu Chelen pačała razmaŭlać sa mnoj na polskaj i prasiła, kab ja jak mahła adkazvała joj, vykarystoŭvajučy choć niejkija słovy, jakija pomniu. A ja zhadvała škołu i bajałasia, što ź mianie znoŭ śmiajacca buduć. Byli momanty, kali chaciełasia prosta źbiehčy.
Ad adukacyjnaj sistemy ŭ Julii zastalisia nie samyja cudoŭnyja ŭspaminy. Kali jana vučyłasia ŭ škole, pra dyśleksiju jašče nichto asabliva nie kazaŭ, a «dapamahali» nastaŭniki niazručnym vučniam zvyčajna krykam.
— A kali na mianie kryčali ŭ škole, ja hublała prytomnaść. Nichto navat nie zdahadvaŭsia, što da mianie patrebny inšy padychod. Usie dumali, što ja prosta lanivaja. Lubiać ža ŭ škołach jarłyki naviešvać, nie razabraŭšysia, u čym prablema. Pamiataju, u pačatkovaj škole my pisali dyktant — moj sšytak byŭ uvieś u čyrvonaj asadcy. A ŭ kancy pracy maja kłasnaja kiraŭnica napisała: «Ciabie zastałosia tolki paviesić!». U šostym kłasie nastaŭnica ruskaha pakinuła mianie z anučaj i viadrom vady: «Kali chočaš atrymać 3, navučysia myć padłohu ŭ maim kłasie, choć niejkaja karyść ad ciabie budzie».
Julija maryć, kab ab prablemach ludziej z dyśleksijaj kazali bolš, a nastaŭnikaŭ taksama vučyli mietadam pracy z takimi vučniami.
Polskuju movu ŭ Polish for Belarus Julija pačała vyvučać sioleta ŭ sakaviku. Kaža, što narešcie moža čytać dziciačyja knižki, hladzieć multfilmy i navat słuchać cikavyja padkasty. Pry hetym adznačaje, što dobra razumieje: kali b zvyčajny čałaviek zajmaŭsia stolki, kolki zajmajecca jana, vyniki byli b značna vyšejšyja. Ale Julija radujecca samym prostym dasiahnieńniam, bo raniej u jaje nie atrymlivałasia navat hetaha.
Adnym z hałoŭnych sakretaŭ pośpiechu fatohrafka ličyć sistematyčnaść zaniatkaŭ.
— Mianie vielmi matyvuje nastaŭnica, jakaja zaŭsiody kaža: «Jula, nie raŭniajsia ni na kaho, u ciabie svoj temp vyvučeńnia movy». Ja mahu šmat razoŭ viartacca da adnoj temy — i tolki na dziasiaty raz jaje zrazumieć. Z taho, što mnie vielmi dapamahaje — heta karcinki, kolery. Karcinku ja byccam by «fatahrafuju» — mnie potym lahčej zhadać usio, što źviazana ź niejkim słovam.
Ciapier Polish for Belarus adkryvaje nabor u śpiecyjalnuju hrupu polskaj movy A1 dla studentaŭ z dyśleksijaj i SDVH.
Heta budzie mini-hrupa da 6 čałaviek. Prahramu dla hrupy raspracavali linhvisty i śpiecyjalisty pa vykładańni zamiežnych moŭ, jakija skončyli Varšaŭski i Krakaŭski ŭniviersitety.
Na praciahu apošnich troch hadoŭ vykładčyki škoły pracujuć z takimi vučniami indyvidualna albo ŭ hrupie. Ciapier u Polish for Belarus budzie asobnaja hrupa dla takich studentaŭ.
Što čakaje studentaŭ:
- Adaptacyja materyjałaŭ zvyčajnych kursaŭ z ulikam asablivaściej dyśleksii,
- Bolš aŭdyja– i vizualnaj pracy — vusnyja zadańni na ŭjaŭleńnie, asacyjacyi, kartki, videa i interaktyŭ,
- Asablivy temp navučańnia — aptymalnaja chutkaść i dynamika zaniatkaŭ,
- Bieražlivaje staŭleńnie da asablivaściej studentaŭ,
- Mietodyka, jakaja dazvolić zasvojvać materyjał bieź pierahruzki,
- Praca z samaacenkaj i ŭpeŭnienaściu studentaŭ, kab pieraadoleć strach pamyłak i pazbavicca ad pačućcia «sa mnoj niešta nie tak».
Kab daviedacca padrabiaznaści i zapisacca ŭ hrupu, napišycie mieniedžaru moŭnaj škoły ŭ telehramie albo ŭ dyrekt instahram-akaŭnta.
Nie dumajcie doŭha — vučycie
Błohieru Jarasłavu Pisarenku z movami praściej. Paśla pierajezdu ŭ Polšču jon imknuŭsia karystacca tymi, jakija ŭžo viedaŭ: biełaruskaj, ukrainskaj i anhielskaj. Ale chutka zrazumieŭ, što hetaha niedastatkova.
— Kali ty nie viedaješ movy krainy, to žyćcio pieratvarajecca ŭ sucelny stres. Tak, kaniešnie, isnuje anhielskaja, ale jana nie zaŭsiody moža dapamahčy. Naprykład, ja zamoviŭ pasyłku, pryjšoŭ miascovy kurjer i kaža, što niešta nie tak. A ja nie razumieju jaho tłumačeńni! I voś takija nievialikija pobytavyja prablemy pieryjadyčna ŭźnikali.
Błohier dobra pamiataje momant, kali vyrašyŭ surjozna pačać vučyć polskuju movu:
— Była zima, ja na niekalki miesiacaŭ pajechaŭ u Hruziju. Hruzija — kłasnaja kraina, ale ŭ mianie było takoje adčuvańnie, što žyć tam ja nie chacieŭ by. I voś prylacieŭ ja ŭ Polšču, staju ŭ aeraporcie i dumaju: «A tut fajna!» Mabyć, heta byŭ pieršy raz, kali ja viarnuŭsia ŭ Polšču i adčuŭ siabie jak doma. Amal adrazu pačaŭ huhlić moŭnyja škoły. Pa adnoj ź pieršych spasyłak była Polish for Belarus. Ja ŭžo čuŭ pra hetuju škołu i vyrašyŭ, što pasprabuju tam zajmacca.
Jarasłaŭ adznačaje, što kursy stali cikavym dośviedam, bo nie było takoha akademičnaha stresu, jak va ŭniviersitecie ci ŭ škole.
— Nastaŭniki byli na adnym vajbie z nami. U hrupie ludzi byli vielmi vietlivyja, usie padtrymlivali adno adnaho. Kali niešta nie atrymlivałasia, nichto nie rabiŭ z hetaha katastrofu. Kryzisaŭ asabliva nie ŭźnikała, usio było vielmi cikava. Ja navat nie viedaŭ, što za hod možna padniać uzrovień z nula tak vysoka. Ciapier ja mahu kamunikavać i razmaŭlać ź ludźmi navat hadzinu ci dźvie.
Na pytańnie, što b chaciełasia paraić tym, chto tolki dumaje pačać vyvučać polskuju movu, Jarasłaŭ kaža:
— Nie dumać doŭha. Kali vy ŭžo vybrali Polšču svaim novym domam, to pačynajcie adrazu vučyć movu. Heta nie prosta mova, heta kluč da kultury i naroda. Kali ja vyvučaŭ movu, ja pačaŭ słuchać polskuju muzyku, čytać polskija vieršy, hladzieć filmy na movie aryhinału. Heta dapamahaje lepš razumieć kantekst, u jakim ty žyvieš.
Jak zapisacca na kursy
Kali vy šukajecie dla siabie kursy polskaj movy, to pierajšoŭšy na sajt Polish for Belarus zmožacie samastojna prajści test i daviedacca, jaki ŭzrovień vam patrebny. Tam ža vy znojdziecie šmat karysnaj infarmacyi, jakaja dapamoža lepš zasvoić novy materyjał i paskoryć vyvučeńnie movy.
Kab zapisacca na peŭny kurs, pakidajcie zajaŭku na sajcie škoły. Prosta kliknicie na toj uzrovień, jaki vas cikavić, — unizie budzie prapanova zapisacca na zaniatki. Albo prosta pišycie ŭ dyrekt instahram-akaŭnta ci ŭ telehramie.
Z pramakodam NashaNiva vy atrymajecie źnižku 5%, kali paśpiejecie zapisacca da 12 lutaha.
Kursy ŭzroŭniaŭ ad nula da S1 padyduć śpiecyjalistam lubych prafiesij, u tym liku daktaram i prahramistam. Kali vy płanujecie atrymać kartu rezidenta Jeŭraźviazu i pašpart, to ŭ škole Polish for Belarus vas padrychtujuć da dziaržekzamiena na siertyfikat V1.
Varta adznačyć, što Polish for Belarus zaniała pieršaje miesca siarod usich moŭnych škoł Polščy pa viersii arhanizacyi Top-100 of Poland, jakaja manitoryć i praviaraje vodhuki klijentaŭ.
Kamientary